Gebelikte 19. Haftasında Bebekte Olan Değişimler
Gebeliğin 19. haftasında yaklaşık 14-18 cm boyunda...
Gebelik 3 er aylık periyot olmak üzere 1.,2.,3. trimester olarak adlandırılan 3 bölüm halinde incelenmektedir.13. Hafta ile 1. Trimester bitmiş , 2. Trimester başlamıştır. Fetüsün boyu CRL ortalama 6 cm bebeğin boyu 8 cm kadar , kilosu 40 gramdır. Fetüsün hareketleri güçlenmiştir,fakat anne hala hissedemez.Kemik yapı artmış , kol,bacak belirginleşmiştir.
Fetüsün hareketleri artmış, amnion mayinde yüzmeye başlamış , dönme hareketlerini yapar olmuştur. Kas ve sinir iletişimi oluşmaya başlamıştır.Fetüsün yuttuğu amnıon sıvısındaki elementler barsaklar tarafından emilebilir. Fakat bebek besinlerini anneden göbek kordonu vasıtasıyla almaktadır. Fetüsün yüz yapısı daha netleşmiş, dudak, burun nettir. Esneme hareketi görülebilir.Tırnaklar tam oluşmuştur. Bebek ultrason ekranına artık tam olarak sığmamaktadır. Bölüm bölüm incelenip resimlenebilir.
Cinsiyet belirmeye başlar ,ama tam net değildir. Annenin karnı dıştan görülebilir şekilde kabarmıştır.Rahim yüksekliği leğen kemiğinin üstündedir.Haftada 1 cm kadar yükselerek 20. haftada göbek seviyesine erişir. Büyümeye bağlı rahim yan bağlarının gerilmesi sonucu anne istirahatle geçen ağrılar hissedebilir. Rutin kan testleri yapılmış, gerekli ise anneye destek olarak demir , vitamin verilebilir.
Down sendromu tarama testi olan ikili test bu haftada da yapılabilir. Gebelik boyunca ultrason işlemi 2 boyutlu olan siyah , beyaz olarak bilinen ultrasonla yapılmalı.3 ve 4 boyutlu ultrason rutinde kullanılmaz, yüksek ısı verebilir ve kullanımı da kısa süreli olmalı.
Gebeliğin 14. haftasında bebek hızla kilo almaya başlamıştır.Bir önceki haftaya göre 2 kat fazla kilo almıştır.CRL 8 cm , kilo 60 gramdır.Günlük hareket sayısı hızla artmaktadır.Ama anne hareketleri hissedemez.Bebeğin hareketi annenin ilk gebeliği ise 18-20. haftada ,2. ve diğer gebeliklerinde 16. hafta civarında hissedilir. Fetüsün dokunma duyusu zaten başlamıştı,dokunma duyusundan sonra tat duyusuda başlar.Tat duyusu hücreleri gelişmeye devam eder. Cinsiyet belki görülebilir ama daha net görmek için 16. hafta ve sonrasını beklemek daha doğru olur. Baş,kol, bacak orantısı normalleşmeye doğru yol alır. Bebeğin hareketleri artmıştır.
Fetüsün kısa kısa uyku dönemleri olur. Annenin karnı dıştan belli olur.Ancak zayıf, karın yağsız, anne uzun boylu ise dıştan gebe olduğu anlaşılmayabilir. Anne bu aydan itibaren beslenme ve kilo alımına dikkat etmeli. Gebelik var diye çift kişilik yemek yememeli.Vitamin, mineral içeriği zengin taze sebze, meyve , protein için et , süt , yoğurt, peynir, yumurta,balık gibi asal gıdalar dengeli şekilde yenmeli.Asla abartıya kaçmamalı.Kuruyemiş ölçülü olarak beslemeye eklenir.Tatlı ,şeker, ambalajlı gıda asitli , şekerli içecekler beslenmede olmamalı. Bol du içilip , tuz tüketiminde dikkatli olunmalı. Çay , kahve tüketimide sınırlandırılmalı.Çay , kahve içimi ile yemek arasında 1 saat ara olmalı.Bitki çayları tüketilmemeli. Her ay 2 kg dan fazla almamalı.Toplam kilo annenin boyuna göre12/14 kiloyu geçmemeli. Hızlı ve aşırı kilo alımı gebelik zehirlenmesi belirtisi olabileceği gibi,annenin tansiyonunun yükselmesin sebeb olabilir. Normal doğum yapmayı zorlaştırabilir.
Gebeliğin 15. haftasında bebeğin baş- popo mesafesi 13 cm e ulaşmış, ağırlığı 90 grama ulaşmıştır.Kilosu hızlı artış gösterir. Bir portakal ağırlığına ulaşmıştır. Bebeği dümdüz uzanmış vaziyette yakalamak mümkün olmadığından tam boy ölçümü yapılamaz. Ama üst bacaktaki femur kemiğinin boyu ölçülüp bulunan rakam 7 ile çarpılarak yaklaşık boy tahmini yapılır. Bebeğin cildi kalınlaşmış üstünde ince tüyler çıkmaya başlamıştır.
Tüm vücudu saran bu tüylere lanugo denir.Fetüsü dış sürtünmelerden de korur. Bebeğin hareketi vardır ama henüz anne hissedemez. Kalp atımı hızlı dakikada 140/160 civarındadır.Annenin kalp atımıda hızlanmıştır. Çünkü dolaşımda kan ihtiyacı artmıştır. Bebeğin endokrin sistemi aktif olmaya başlamıştır.İlk 3 ayda bebeğin hormonal ihtiyacı anneden karşılanır. Dokunma ve tat duyuları başlamıştır. Bu aydan itibaren ılık duyusuda gelişir. Dış genital organ şekillenmesi tamamlanmak üzeredir.Bu aylarda erkek bebek görüntüsü daha kolay tesbit edilir.Kız bebek görüntü tesbiti daha geç olabilir Annede meme başı ve karında çatlaklar oluşabilir.Çatlakları önlemek adına badem, kakao yağı, kayısı yağı kullanılabilir.Ama bazen kremlerde özellikle hızlı kilo alınıyorsa çatlaklsrı engelleyemez. Annenin çarpıntısı olabilir.Çarpıntı varsa kansızlık olup olmadığına bakılmalı.Kansızlık varsa demir preparatları başlanır.Kansızlık olmadan da dolaşımdaki kan volümü ihtiyacının artmasıyla hafif çarpıntı hissedilebilir.Uzun süre ayakta kalınırsa varis oluşabilir.Daha önceden varis varsa veya varise eğilim varsa varis çorabı kullanmakta fayda vardır.Ayakta çalışanların zaman zaman bacaklarını kalp seviyesinin üstüne yükselterek dinlenmeli.
Gebelik boyunca ultrason iki boyutlu olarak yapılmalı.3/4 boyutlu ultrason görsel açıdan bebeğin görüntüsünü almak için kullanılabilir.Doppler ultrason ise detaylı inceleme için gebeliğin belli haftalarında kullanılır. Bebeğin boyu dümdüz olarak ölçülemez.Çünkü bebek bacaklarını karnına doğru çeker ve omurgada dümdüz durmamaktadır.Kabaca bebeğin üst bacak femur kemiği boyu ölçülüp 7 ile çarpılarak boy uzunluğu bulunur. Bebeğin baş - popo mesafesi ortalama 11/12 cm kadardırAğırlığı 100 grama ulaşmıştır.
Bebeğin tüm organları hızla büyümektedir. Refleksler gelişmeye başlamıştır.Barsaklarda atılım başlamıştır. Annenin gebeliği ilk gebelik değilse bebek hareketlerini duyabilir.İlk gebelikse 2/4 hafta sonra duyabilir. Bebeğin cinsiyetinin oluşması tamamlanmıştır. Down tarama testi için 3lü ve 4 lü testlerin yapılabileceği hafta başlamıştır. Eğer testlerde yüksek risk çıkarsa amnıosentezin yapılacağı dönemdir.Amniosentezde anneden gebelik kesesi içinden sıvı alınır ve bu sıvıda bebekten dökülen hücrelerin kromozomal yapısı tesbit edilir. Bu test kesin sonuç verir ve bebeğin sağlıklı olup olmadığı tespit edilir. Son yıllarda güvenilirliği yüksek , anneden alınan kanda fetal dna analizi yapılmaktadır.Bu testin kan yurtdışına gitmektedir.
Ve 10 haftadan sonra yapılmaktadır Anne artık kendini iyi hissetmektedir.Bulamtı yoktur.Yüzme, yürüyüş, gebelik platesi gibi sporları yapabilir. Rahim karın içinde yükselmeye devam eder, göbek seviyesine yaklaşmıştır.