Kadınların büyük bir bölümü adet döneminde çeşitli derecelerde ağrı ve rahatsızlık hisseder. Tıbbi olarak dismenore adı verilen ağrılı adet kanamaları, hafiften şiddetliye kadar değişen belirtilerle kendini gösterebilir ve bazı durumlarda günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir. Öte yandan, doğum kontrol yöntemlerinden biri olan spiral, gebeliği önlemede etkili bir seçenek olup, kadın sağlığı üzerinde çeşitli etkiler yaratabilir.

Ağrılı Adet Kanamaları (Dismenore) Nedir?

Ağrılı adet kanamaları, tıbbi adıyla dismenore, adet döneminde ortaya çıkan kasık ağrıları ile karakterizedir. Ağrı genellikle alt karın, bel ve uyluklara yayılabilir. Hafif ya da şiddetli olabilir ve bazı kadınlarda bulantı, kusma, baş dönmesi, ishal, halsizlik ve terleme gibi belirtilerle birlikte görülebilir.

Dismenore iki gruba ayrılır. Primer dismenore, adet görmeye başlanan ilk yıllarda ortaya çıkar ve genellikle prostaglandin hormonunun artışı nedeniyle rahim kasılmalarının şiddetlenmesi sonucu oluşur. Yaş ilerledikçe ve doğum sonrası azalabilir. Sekonder dismenore ise altta yatan bir hastalıktan kaynaklanır ve genellikle daha ileri yaşlarda başlar. Endometriozis, adenomyozis, miyomlar, rahim içi yapışıklıklar ve pelvik enfeksiyonlar en yaygın nedenler arasındadır.

Ağrı genellikle adet başlamadan birkaç saat önce hissedilmeye başlanır ve 48-72 saat sürebilir. En yoğun dönem ilk 24 saattir. Rahme giden oksijenin azalması da sancıyı artırabilir. Eğer ağrılar zamanla şiddetleniyor ve günlük yaşamı olumsuz etkiliyorsa, altta yatan bir hastalık olup olmadığını belirlemek için bir jinekoloğa başvurmak gereklidir.

Ağrılı Adetlerin Nedenleri Nelerdir?

Dismenorenin temel nedeni, prostaglandin adı verilen hormon benzeri maddelerin adet döngüsü sırasında rahim içinde artış göstermesidir. Prostaglandinler, rahim kaslarının kasılmasını tetikleyerek ağrıyı başlatır. Bu kasılmaların şiddeti arttıkça rahme giden kan akışı azalır ve oksijen yetersizliği oluşur, bu da ağrıyı daha da şiddetlendirir. Prostaglandin seviyeleri ne kadar yüksek olursa, adet sancıları da o kadar yoğun hissedilir.

Sekonder dismenore, altta yatan jinekolojik hastalıklardan kaynaklanır ve zamanla şiddetlenebilir. Bu duruma neden olabilecek bazı hastalıklar şunlardır:

• Endometriozis: Rahim iç tabakasının (endometrium) rahim dışında, özellikle yumurtalıklar ve tüpler üzerinde büyümesiyle oluşur. Kronik pelvik ağrıya ve adet dönemlerinde şiddetli sancılara yol açabilir.
• Rahim içi yapışıklıklar (Asherman Sendromu): Daha önce geçirilen kürtaj, ameliyat veya enfeksiyonlar nedeniyle rahim içinde skar dokusu oluşmasıdır. Adet kanamasının azalmasına veya düzensizleşmesine neden olabilir.
• Rahim ağzı darlığı: Doğuştan gelen ya da geçirilen cerrahi işlemler sonrası gelişen bu durum, adet kanının dışarı akışını zorlaştırarak sancıya neden olabilir.
• Miyomlar ve yumurtalık kistleri: Rahim ve yumurtalıklarda gelişen iyi huylu tümörler, rahim kasılmalarını artırarak ağrılı adet kanamalarına yol açabilir.
• Rahim içi polipler: Rahim içinde oluşan iyi huylu büyümeler olup, adet sancıları ve düzensiz kanamalarla ilişkilidir.

Ağrılı Adet Kanamalarının (Dismenore) Tedavi Yöntemleri

Dismenore tedavisinde amaç, ağrının şiddetini azaltmak ve adet dönemini daha konforlu hale getirmektir. Tedavi seçenekleri kişiye özel olarak belirlenir ve altta yatan herhangi bir jinekolojik hastalık olup olmadığına göre şekillendirilir. Dismenore tedavisinde amaç, adet sancılarının şiddetini azaltmak ve adet dönemini daha rahat geçirmeyi sağlamaktır. Tedavi yöntemleri kişiye özel olarak belirlenir ve altta yatan bir jinekolojik hastalık olup olmadığına göre şekillendirilir.

Ağrı kesici ve anti-inflamatuar ilaçlar, dismenore tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biridir. Prostaglandin seviyelerini düşürerek rahim kasılmalarını hafifleten nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ), adet sancılarının azalmasına yardımcı olur. İbuprofen, naproksen ve mefenamik asit gibi ilaçlar bu gruba girer. En iyi etkiyi alabilmek için bu ilaçların, adet sancısı başlamadan bir gün önce veya sancı hissedildiği anda alınması önerilir.

Doğum kontrol hapları ve hormon tedavisi de adet sancılarını hafifletmek için etkili bir yöntemdir. Oral kontraseptifler yumurtlamayı baskılayarak prostaglandin üretimini azaltır. Düzenli kullanıldığında adet döngüsünü düzenler ve rahim iç tabakasının incelmesini sağlayarak kanama miktarını azaltır. Hormon içeren spiraller ve progesteron iğneleri de benzer şekilde ağrıyı azaltabilir.

Sıcak uygulama ve fiziksel rahatlama teknikleri, adet sancılarını hafifletmek için yaygın olarak kullanılan yöntemlerdendir. Sıcak su torbası, sıcak duş veya ısıtıcı pedler, rahim kaslarını gevşeterek ağrıyı azaltır. Araştırmalar, ısı uygulamasının bazı durumlarda NSAİİ ilaçlar kadar etkili olabileceğini göstermektedir.

Beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri de adet sancılarının hafifletilmesine katkı sağlayabilir. Düzenli egzersiz yapmak, kan dolaşımını hızlandırarak kas gerginliğini azaltabilir ve endorfin salgılanmasını artırarak ağrıyı hafifletebilir. Omega-3 yağ asitleri, magnezyum ve B vitamini açısından zengin besinler tüketmek adet sancısını azaltmaya yardımcı olabilir. Kafein ve tuz tüketimini sınırlamak, vücuttaki su tutulmasını önleyerek şişkinlik ve kramp hissini azaltabilir.

Spiral Nedir?

Spiral, tıbbi adıyla rahim içi araç, gebeliği önlemek amacıyla rahme yerleştirilen bir doğum kontrol yöntemidir. Ancak yalnızca gebelikten korunma sağlamakla kalmaz, özellikle hormonlu spiraller adet sancılarının hafifletilmesine de yardımcı olabilir. Dismenore tedavisinde kullanılan yöntemlerden biri olan hormonlu spiraller, adet sancılarının şiddetini azaltmada etkili bir seçenek olabilir.

Spiral iki ana gruba ayrılır:

• Bakır içeren spiraller: Rahim içi ortamı sperm için elverişsiz hale getirerek döllenmeyi önler. Ancak bakırlı spiraller, bazı kadınlarda adet kanamalarını artırabilir ve sancıları şiddetlendirebilir.
• Hormon içeren spiraller: Progestin hormonu salgılayarak rahim iç tabakasını inceltir ve rahim ağzındaki mukusu kalınlaştırarak spermin geçişini zorlaştırır. Ayrıca, yumurtlamayı baskılamasa bile rahim iç dokusunun incelmesi sayesinde adet kanamasını ve buna bağlı olarak sancıları belirgin şekilde azaltır.

Özellikle ağrılı adet kanamaları (dismenore) yaşayan kadınlar için hormonlu spiraller, adet kanamalarını hafifletme ve sancıyı azaltma konusunda etkili bir çözüm olabilir. Progestin hormonu, rahim kasılmalarını azaltarak adet sancısının şiddetini düşürür. Bu nedenle endometriozis veya adenomyosis gibi sekonder dismenoreye yol açan hastalıklarda da tedavi edici bir seçenek olarak önerilebilir.

Hormonlu spiral kullanan kadınların büyük bir kısmında adet kanamalarında belirgin bir azalma görülür, bazı kadınlarda ise adet tamamen kesilebilir. Daha az kanama, daha az rahim kasılması anlamına geldiğinden, ağrılı adet döngüleri yaşayan kadınlar için büyük bir rahatlama sağlayabilir.

Adet Görememe hakkında bilgi almak isterseniz; İlgili linke tıklayabilirsiniz.

Ağrılı Adet Kanamaları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

• Doğum kontrol hapları adet sancısını azaltır mı?

Doğum kontrol hapları yumurtlamayı engelleyerek rahim kasılmalarını ve prostaglandin üretimini azaltır. Bu sayede adet sancıları hafifleyebilir.

• Sıcak su torbası veya sıcak duş gerçekten adet ağrılarında işe yarar mı?

Sıcak uygulama rahim kaslarının gevşemesine yardımcı olur ve ağrıyı hafifletebilir. Araştırmalar, ısı tedavisinin bazı durumlarda ağrı kesiciler kadar etkili olabileceğini göstermektedir.

• Beslenme adet sancılarını etkiler mi?

Omega-3 yağ asitleri, magnezyum ve B vitamini açısından zengin besinler tüketmek adet sancılarını hafifletebilir. Kafein ve tuz tüketimini azaltmak, vücuttaki su tutulmasını önleyerek şişkinlik ve kramp hissini azaltır.

• Hangi ilaçlar adet sancısını hafifletir?

Adet sancısını hafifletmek için en yaygın kullanılan ilaçlar, nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ) grubuna aittir. Bu ilaçlar, rahimde ağrıya neden olan prostaglandin seviyelerini düşürerek kasılmaları azaltır ve ağrıyı hafifletir. Adet başlamadan bir gün önce veya sancı hissedildiği anda alınmaları daha etkili olabilir.

• Şiddetli adet sancıları bir hastalığın belirtisi olabilir mi?

Özellikle endometriozis, miyomlar, polikistik over sendromu (PCOS), rahim içi yapışıklıklar ve pelvik enfeksiyonlar gibi hastalıklar şiddetli adet sancılarına neden olabilir.

• Regl sancısı sırasında mide bulantısı ve baş dönmesi neden olur?

Rahim kasılmaları sırasında salgılanan prostaglandinler bağırsakları da etkileyebilir, bu da mide bulantısı, ishal ve baş dönmesine neden olabilir. Ayrıca, aşırı ağrıya bağlı tansiyon düşüklüğü de bu semptomlara yol açabilir.